සමාජයට මහගු මෙහෙවරක් කරන ලද ගීතා පාරිස් ගුරුතුමිය ගෙන ගිය සමාජ මෙහෙවර තව දුරටත් එලෙසම සිදුමරගෙන යාමට දරන මෙම උත්සාහය ගුරුතුමියගේ සිහිනයක්ව පවතී අදහසකි. ජෝශප් වාස් විදුහලේ 30 වසරක් ගුරු විර්තියේ නියෙලෙමින් දරු දැරියන්ගේ නැණස පහදන්නට වෙහෙස වූ ඇය සදා අපගේ මතකයේ රැදෙනු නොඅනුමානය.ි
වෙබ් පිටුවට පිවිසීමට
újdyfha b;sydih udkj ixy;sfha b;sydih ;rugu wE; w;S;hg hhs' újdyh udkj j¾.hdf.a wLKav meje;au i|yd we;sjQ ixia:djls' Ôú;hla f.k hdu i|yd ñksfil= iy .eyeKshl w;r we;s lr .kakd iïnkaO;dj újdyhla yeáhg o ye¢kaúh yelsh' újdyh jQ l,s" f,a kE in|;d ke;s jeäysá msßñfhl= iy .eyeKshl Tjqkaf.a b÷rka mskùu i|yd YdÍßl wjYH;d imqrd.kq i|yd we;s lr.kq ,nk in|;djla f,io we;eïyq ú.%y lr;s' zzújdy jpkhZZ zzújdyka;sZZ hk md,s jpkfhka ì£ wd jpkhlehs lsh;s' zzújdyhZZ hk wl=re y;rg fkdfhla wre;a § we;' fkdfhla whqßka w¾:l:kh lr we;'
zzújdyZZ hkq wfkla .Dyhlg ldka;djl §u hkqfjka o zzwdjdyZZ hkq ldka;djl Nd¾hd Ndjhg f.k tau hkqfjka o Y%S iqux., Yío fldaIfha i|ykafõ'
.ïno fmfoia j, meje;afjk u`.=,a W;aij wjidkfha fomËfhau jeäysáfhda l;d mj;aj;s' újdyh hkq úYajdi jQ;a" jdikdjka; jQ;a yuqùula yeáhg Tjqka úiska y÷kajd fok wjia:d fldf;l=;a wikakg ,efí' újdyh hk jpkfha úYajdih" jdikdj" yß jegySu yd hym; wd§ wre;a we;ehs ;j;a ;ekl i|yka ù ;sfí' fï ye¢kaùu tfia jqjo" yeu újdyhla u jdikdjka; fkdjk wjia:d tug we;'
újdyh ye¢kaùu i|yd Ndú;d lrkq ,nk jpk ldKav fndfyda ;sfí' lido ne£u" lrldr ne£u" mjq,a ùu" tl,di ùu" fmjdihla lr .ekSu" fmjyla lr .ekSu" ysrhla .ekSu" lghq;a;la lr .ekSu" mjq,a mkai,a ùu" ldr nkaOkhla lsÍu" mdKs.%yKh" irK hdu" nkaOkhlg we;=,a ùu" u`.=,a lEu" §. hEu" ìkak neySu wdÈh thska lSmhla muKls'
mD;=.Sis NdIdfjka zzldidZZ ^Kasa& hkqfjka f.or hk f;areu f.k fok nj;a" ldid fodaia ^CasadÈ& hkafkka f.or kv;a;= lrkakd hk woyi ±lafjk nj;a zzldid¾ZZ hkak újdyhg m;a hk f;areu f.k fok jpkhla nj;a" Ô'tï'fiakdr;ak úiska m, lrk ,o zzY%sS ,xldfõ újdy pdß;%ZZ keue;s .%ka:fha i|yka fõ' fï wkqj lidoh hk jpkh wfma ck jyrg tla jkakg we;af;a mD;=.SiSkaf.a wdl%uKfhka miqj is;kakg bv we;'
ody;a jk Y; j¾Ih f;la újdyh isÿ ù we;af;a ta ta hq. j, mej;s pdß;% jdß;% j,g wkqj ñi kS;s .; ,shú,a,lg fyda wd{d mk;lg wkqj fkdfõ' úfoaYslhkaf.a wdl%uKhg fmr ,dxlslhska w;r újdyh isÿ úh hq;= wdldrh kS;suh jYfhka ±lafjk igykla fyda újdy wdrjq,a ksrjq,a lsÍu i|yd fyda ta mssn|j wêlrK ;Skaÿjla fyda lsis ;ekl ,sÅ;j igyka ù we;s ieáhla fkdfmfkhs' thg fmr újdyh mssn| jQ ish,a,u isÿ ù we;af;a ta ta cd;Ska w;r ta ta hq.j, mej;s pdß;% jdß;% wkqj nj meyeÈ,sju fmfkhs' isxy,hka" oñ,hka iy uqia,sï cd;slhka újdy lghq;= j,§ wkq.ukh l isß;a úß;a wdosfhys meyeÈ,s fjkialï olakg ,efnhs'
isxy, fn!oaOhskaf.a újdyh isÿ lrk ,oafoa fmdarejla u;g kxjk ,o ukd,hdf.a iy ukd,shf.a iqe`.s,s fol rka yqhlska fyda msß;a yqhlska fyda ne| udud flfkl= úiska w; meka j;alrkq ,eîfuks' fï pdß;%h yer újdy ,shdmÈxÑ lsÍula tl, fkdùh'
.sKs ue,hla bÈßfha bÈ lrk ,o fmdarejla u; § yskaÿ Nla;slhskaf.a újdyh isÿ lrk ,§' fmdarej u; jdäjk ukd,hd ukdshf.a f., jgd rka ;e,a,la n£' ta rka ;e,a, ne£fuka miq th Ôú;dka;h olajd me| isáh hq;= w;r" tfia isÿ lrkq ,nk újdyh wj,x.= lsÍug o fkdyelsh'
uqia,sï Nla;slhskaf.a újdyh isÿ lrk ,oafoa zzfldardKfhaZZ i|yka jk wd.ñl j;a mssfj;a wkqj m,a,sfha mQcljrfhl= úisks' újdy .súiqug wfkl=;a újdy j, fuka ukdhd iy ukdsh w;aika fkdlr;s' ta .súiqug w;aika lrkq ,nkafka ukd,hd iy ukdshf.a mshd muKs' fï wkaoñka ,shdmÈxÑ lsÍfuka miq ukdshf.a mshd úiska ukdsh ukd,hdg ndr fokq ,efí'
l%sia;shdks újdy o wd.ñl j;dj;a wkqj m,a,sfha § isÿ flßks'
fï wkqoñka ta ta cd;Skaf.a újdy isÿ flrekq w;r" újdy lghq;= j,§ wkq.ukh l isß;a úß;a wdÈfhys o fjkialï ;sìKs'
mjq, iudcfha tallhla f,i isxy,fhda ie,l+y' ñksfil= iy .eyeKshl tlaù msysgqjd .kakd mjq, keue;s ixia:dj mssn|j uq¿ iudcfhau ie,ls,a, fhduq ùh' fujeks mjq,a tall ixLHdjla tal rdys ùfuka iudchla f.dvke.Su thg fya;=j úh' újdyhla isÿ lsÍfï § iudch úiska mss.kakd ,o isß;a úß;a ud,djla ;sìKs'
wE; w;S;fha msßñfhl= iy .eyeKshl w;r újdyhla isÿ lsÍug iïmQ¾K l hq;= lreKq lSmhla ùh'
01' ia;%sh o mqreIhd o tlu l=,hlg wh;a ùu' 02' Tjqka f,a {d;Ska fkdùu' 03' Tjqka wUq ieñhka f,i Ôj;a fkdjQfha kï isÓr jYfhka u mjq,a ixúOdkhla f.dvke.Sfï fÉ;kdj we;sju ùu' 04' uõmshkaf.a iy mjq,g iïnkaO ie,lsh hq;= hehs ie,flk {d;Skaf.a leue;a; ,nd ;sîu' ^iudcfha by< uÜgfï hqj,lf.a tla ùula kï rcqf.a leue;a; iy tl`.;djh o wjYH ùu&
iudcfha by< me,eka;sfha újdy W;aij b;d w,xldr f,i uy byska isÿ lrk ,o w;r" idñkH rg jeishkaf.a újdy W;aij tjqkag yels wdldrhg mjqf,a wd¾Ól ;;a;ajhg Tfrd;a;= fok mßÈ isÿ flßKs' wo fukau todo ;uka yg Tfrd;a;= fkdfok muKg úh yshoï fldg u`.=,a ld" bvlvï mjd ke;s lrf.k uy u`.g niskakg isÿ jQ mjq,a mssn|j o wikakg ,eìKs'
Wvrg iy my;rg hkqfjka isxy,hka fnod fjka lsÍu isÿjQfha úfoaYslhkaf.a wdl%uKfhka miqjh' fuf,i fnod fjka lsÍug m%Odk fya;=j jQfha muqj mD;=.SiSkaf.a;a bka miq ,kafoaiSkaf.a;a wjidkfha ì%;dkHfha;a md,khg hg;a jQ uqyqÿnv m%foaYj, isxy,hka my; rg isxy,hka f,i ye¢kaùu ksidh' 1815 § ì%;dkHhkaf.a md,khg hg;a jk f;lau Wvrg m%foaYj, ckhd isxy, rcjrekaf.a md,khg hg;aj isá ksid Tjqka Wvrg isxy,hka f,i ye¢kaúKs'
uqyqÿ nv m%foaYj, mÈxÑ isxy,hkaf.a Wvrg m%foaYj, mÈxÑ isxy,hkaf.a;a isß;a úß;a wdÈfhys iq¿ iq¿ fjkialï olskakg ,enqko" uQ,sl jYfhka t;rï úYd, fjkialï olskakg fkd,enqKs' my;rg isxy, fn!oaOhkaf.a;a Wvrg isxy, fn!oaOhkaf.a;a wo meje;afjk újdy ux., pdß;% jdß;% wdÈfhys fjkila wef;d;a ta b;d iq¿ jYfhks'
uqyqÿ nv m%foaY mD;=.SiSkaf.a md,khg hg;a jQ miq mD;=.SiSkaf.a isß;a úß;a iy újdy kS;s Í;s tu m%foaYj, ckhdg o n,meje;afjk wdldrhg Tjqka thg yiq lr .kakg W;aidy l< kuq;a" iajfoaYslfhda mrx.Skaf.a n,mEug hg;a fkdjQy mD;=.SiSka Tjqkaf.a ckhd fjkqfjka mD;=.Sis isß;a úß;a j,g wkqj tjeks kS;s Í;s mekùu .ek úreoaO fkdjQ iajfoaYslfhda ;uka yg n,mEhq;af;a wdfõksl iïm%odhkg wkqj ilia jQ pdß;% jdß;% nj úfoaYslhskg fmkajd ÿkay' tmuKlska fkdkej;=kq my; rg isxy,hka mD;=.SiSkaf.a isß;a úß;a m%;slafIam l< w;r" ;uka yg wdfõksl jQ ;u merKs isß;a úß;a yd iïm%odhka ta whqßka u mj;ajdf.k hd hq;= hehs o tajd fjkia lsÍug lsisfia;a n,mEï fkdl< hq;= hehs o hkqfjka i|yka .súiqula mD;=.SiSka iu. u,ajdfka § we;s lr .kakd ,§'
isxy, cd;slhka yd mD;=.Sis cd;slhka w;r újdy isÿ lsÍug mD;=.SiSyq jeä Wkkaÿjla ±lajQy' Tjqka tfia Wkkaÿ jQfha tjeks ñY% újdy j,ska ,efnk orejka wkd.;fha § mD;=.Sis fyajdhkg újdy lr §fï n,dfmdfrd;a;=fjks' ,xldfõ uqyqÿ nv m%foaYj, isá mD;=.Sis fyajdhkg wjYH mßÈ wUqjka mD;=.d,fhka ,nd .ekSug ÿIalr jQ ksid thg msshula jYfhka fuu ñY% újdy ckm%sh lsÍug mD;=.Sis jehï l,y'
mD;=.Sis ñksiqka iu. isxy, .eyekqka újdy jqjo Tjqkaf.a mjq,a Ôú; t;rï i;=gqodhl fkdjQ wjia;d lsysmhla mssn|j i|yka lrk ßfnhsfrda ^J. Rebeeiro& thg m%Odk fya;=j ù we;af;a fomlaIfha wdpdrO¾u j, iy fomlaIfha wd.ïj, we;s fjkia mq¿,a mr;rh hehs i|yka lrhs'
mD;=.SiSka úiska fmdUjk ,o ñY% újdy l%uh ,kafoaiSyqo wkq.ukh ly' ,kafoais isxy, ñY% újdy we;s lsÍug Tjqyq isxy, ck;dj fmUjQy' fuu fmUùu ksid iEfyk msßila l%sia;shdks wd.u je|.;ay' idrO¾u yd isß;a úß;a wdÈfhka iajfoaYslhka yd úfoaYslhka w;r' mEySula fkdjQjo" wd¾Ól ÿIlr;d ksid l%sia;shdks wd.u je|f.k ´,kao fyajdhkaf.a Nd¾hdjka ùug isxy, ;reKsfhda l%ufhka weíneys jQy' ´,kao ieñhka ksid WmÈk orejkag ngysr Wiia wOHdmkhla ,nd Èh yels hehso Tjqka is;+y' fï l%ufhka l%sia;shdks wd.u je| .;a;jqkaf.a ixLHdj l%ufhka jeäjk ieáhla Tjqkg fmKsks' fufia isÿjk l%sia;shdks újdy jeäj;au" tajd l%uj;aj f,aLk.; lsÍu mssn|j Tjqyq wjOdkh fhduq ly' ta i|yd zzf;daïnqZZ keue;s ,shdmsxÑ lsÍfï f,aLk mj;ajdf.k hdug ta,kao md,lfhda ;SrKh ly' ta újdy ,shdmÈxÑ lsÍfï ld¾hh m,a,sfha § isÿ flrekq w;r" tu ld¾hh zzm,a,sfha .=rekakdkafiaZZ hkqfjka ye¢kajqKq mdif,a uq,a .=rejrhdg mejreKs' fuu .=rejreka ,kafoaiSkaf.a md,l uKav,h hgf;a fiajh lrkakka ksid Tjqka md,lhkaf.a md,khg hg;a jQy'
yskaÿ Nla;slhka jQ oñhka o" fn!oaOhka jQ isxy,hka o iajlSh wdfõksl isß;a úß;a wdÈh ta ieáfhka u mj;ajd .ekSug W;aidy l< w;r" l%sia;shdks Nla;slfhda ,kafoaiSkaf.a isß;a úß;a wkq.ukh lsÍug fmUqky' ,kafoaiSkaf.a isß;a úß;a iy újdy kS;s Í;s iajfoaYslhkag fl,ska u n,mdk wdldrhg Tjqka lghq;= lfahehs Tmamq lsÍug iEfyk ;rï idOl ke;' tfy;a tl, mej;s jd;djrKh wkqj uqyqÿ nv fmfoia md,kh l< ,kafoaiSkaf.a isß;a úß;a wkq.ukh fldg ,kafoais md,lhkg ióm ùug;a" ta u.ska Tjqkaf.ka ;dkak udkak ,nd .ekSug;a iajfoaYslhka m%sh fldlfa hehs mejish yelso@
zzisxy, kS;s Í;s iy isß;a úß;aZZ keue;a .%ka;fha fya,s i|yka lr we;s wkaoug 1796 § ì%;dkHhkaf.a wdl%uKfhka miqj o Wv/áhka mj;ajdf.k wd újdy pdß;% jdß;% isß;a úß;a wdÈfhys t;rï ie,lsh hq;= fjkila isÿ fkdjQ kuq;a" uqyqÿ nv m%foaYj, újdy ,shdmÈxÑ lsÍu ta ta fldar< j, mej;s isß;a úß;a wkqj tu fldar< md,kh l fldardjrekg kshu úh'
rfÜ iudc ;;a;ajh fyda wd¾Ól ;;a;ajh fyda kexùfï jevmssfj,la mssn|j ì%;dkHfhda tl lsisu ie,ls,a,la" ;elSula fkdly' tfiau foaYslhkaf.a ixialD;sh isß;a úß;a wdÈh mssn|j jqjo" t;rï Wkkaÿjla fkd±lajQy' ;elSula fkdly' Tjqkaf.a mrud¾:h jQfha wdodhï tla/ia lsÍu muKls'
yskaÿ Nla;sl oñhkaf.a újdy kS;s ix.%yh ,sÅ;j muqfjkau tsÿgqfõ 1707 § muKh' Tjqkaf.a pdß;% jdß;% u; ilia jQ fuu jHjia:d ud,dj zzf;aij,dfïZZ hkqfjka ye¢kafjhs' f;aij,dfï kS;s ix.%yh újdyh ksid foam,j,g we;s whs;sh úfYaI i|ykla fjhs' 1815 ud¾;=fõ ì%;dkHhka yd Wv/áhka w;r we;s lr .kakd ,o .súiqfuka Wv/áhka úiska mj;ajdf.k tk ,o Tjqkgu wdfõksl jQ isß;a úß;a wkqj ilia jQ újdy kS;s Í;s moaO;sh ta wkaougu bÈßhg o mj;ajdf.k hdug tl`. jk nj ;yjqre fldg we;' uqyqÿ nv m%foaYj, mÈxÑj isá foaYSh frmrudÿjkag n,mdk újdy kS;s ix.%yhla muqfjka u ,sÅ;j ilia jQfha 1815 wf.daia;= udifha 25 jk Èk ksl=;a lrk ,o wxl 7 orK wd{d mkf;ks' uqyqÿ nv m%foaYhkays isÿjk ish¨u újdy iy Wm;a ,shdmÈxÑ l hq;h hk fr.=,dish mekjQfha 1822 wxl 9 orK wd{d mkf;ks' 1822 § mekjQ fï újdy fr.=,dis 1847 - 1849 ld,h ;= ;jÿrg;a ixfIdaOkh ù ish¨u újdy" urK iy Wm;a muKla fkdj Èla lido o ,shdmÈxÑ l hq;= hehs lshefjk kS;sh o mekúks' 1877 ka miq iEu Èidm;s jrfhl=u" iEu Wm Èidm;s jrfhl= muKla fkdj Èidm;sjrekaf.a ld¾hd, iyldr mjd ks, n,fhka m%dfoaYSh f,alïjrfhl= njg m;aflfrk kS;s mekúks'
wE; w;S;fha isgu Wv/áhka wkq.ukh l< Wvrg újdy kS;s Í;s úYd, jYfhka ixfIdaOkh fkdjQ w;r fjkila we;súkskï" ta iq¿ jYfhks' Wvrg újdy kS;sh n,mEfõ Wv/áhkg muKs' Wv/áhka fkdjk wfkla ;eke;a;kag idudkH kS;sh hkqfjka ye¢kajqKq kS;s Í;s n,mE w;r" l%sia;shdks Nla;slhkaf.a újdy o tu kS;shg hg;a ùh' tys tlu fjki jQfha l%sia;shdks Nla;slhskaf.a újdy ,shdmÈxÑ lsÍu m,a,sfha § l yels ùuh' újdy ,shdmÈxÑ lrkafkda frðiag%d¾ ckrd,ajrhdf.a md,khg hg;a jQy'
yskaÿ Nla;slhskaf.a újdy zzf;aij,dfïZZ kS;s ix.%yh wkqj o bia,dï Nla;slhskaf.a újdy zzfldardKfhaZZ ±lafjk wdldrhg isÿ lrk ,§'
Wv/áhkg Wvrg újdy kS;sh hgf;a újdy úh yels jqjo wjYH kï" Wv/áhkg idudkH újdy kS;sh hgf;a jqjo újdy úh yelsh' Wvrg m%foaYj, mÈxÑ jQfjda Wv/áhka f,i ie,l+y' tfy;a iuyr wjia:d j,§ Wv/áhd ljqreo hkq ;SrKh lsÍu i|yd ksIaÑ; jYfhka w¾: ksrEmKh lr .ekSug wêlrKfha msysg m;kakg isÿjQ wjia:d ;sìKs'
uOHu md;" W;=re ueo md; W!j md; iy inr.uq md; Wvrg m%foaY jYfhka ie,flk w;r tu md;aj, mÈxÑ jQjka Wv/áhka f,i i,l;s'
idudkH újdy kS;sh hgf;a újdy jk Wv/áhkg jvd Wvrg újdy kS;sh hgf;a újdy jk Wv/áhkg úfYaI jrm%ido ysñ ù we;ehs iudc úoHd{hka ;¾l lrk kuqÿ Wv/áhka N=la;s ú|f.k tk jrm%ido j, fjkila isÿù ke;'
1859 wxl 13 orK Wvrg újdy wd{d mk; we;s lrk f;la Wvrg újdy mssn| kS;suh mk;la fkdùh' Bg fmr újdy lghq;= tjl mej;s isß;a úß;a wkqj isÿ l< w;r" wUq ieñhka jYfhka tlaj Ôj;a ùu újdyhla f,i tl, iudch mss.;af;ah'
1958 - 1959 ld,fha § Y%S ,xld úYaj úoHd,h wkq.%yfhka ud;f,a Èia;%slalfha ,.a., m%foaYh uq,afldg l m¾fhaIKhl § újdy 50 la mssn|j lreKq fidhd n,d we;' tu újdy 50 ka ,shd mÈxÑ lr we;af;a újdy 3la muKla nj fysùh' ,shdmÈxÑ fkdl mjq,a 47 u újdy ,shdmÈxÑ l mjq,a 3 fuka u" lsisÿ fjkila ke;sj újdy Ôú; .; lrk nj fï m¾fhaIKfhka meyeÈ,s ù we;'
tod ta ;;a;ajh tfia jqjo ±ka ±ka isÿjk újdy ish,a,u mdfya ,shdmÈxÑ lrkq ,efí' tfy;a we;eï ;efkl l,d;=rlska ,shdmÈxÑ fkdù újdy Ôú; .; lrkafkdao fj;s'